Wat hebben reptielen en zoogdieren te maken met je brein? – Opbouw van je brein – Deel 2

Als onze hersenen zo simpel waren dat we ze zouden kunnen begrijpen, dan zouden wij zo simpel zijn dat we ze niet zouden kunnen begrijpen.

– Albert Einstein

Onze hersenen zijn een complex systeem, dat is opgebouwd uit verschillende delen. In de opbouw van je brein – Deel I – heb je kennis opgedaan over de verschillende hersengebieden; o.a. de hersenstam, de kleine hersenen en de frontaal-, pariëtaal-, occipitaal- en temporaalkwab. In deze 2e blog uit de reeks lees je meer over de functies van de verschillende hersengebieden en hoe jij deze kennis hierover in kan zetten tijdens het leren, werken of lesgeven.

Als docent houden wij ervan om te visualiseren, vooral wanneer de stof erg theoretisch en taai is. Zoals het gezegde luidt: ‘een beeld zegt meer dan 1.000 woorden’. Door gebruik te maken van afbeeldingen, zullen je hersenen de informatie beter onthouden en wordt het makkelijker om je een voorstelling te maken bij de theorie. En daarom volgt hier nu eerst een afbeelding.

Het brein is grofweg te verdelen in 3 onderdelen, die elkaar evolutionair opvolgen:

• Mensenbrein
• Zoogdierenbrein
• Reptielenbrein

We beginnen onderaan, bij het reptielenbrein. Het reptielenbrein (bestaande uit de hersenstam en de kleine hersenen) is het oudste brein en heeft als functie de primaire reactie op nieuwe situaties. De reactie die vanuit dit ‘brein’ ontstaat, wordt ook wel de overlevingsstand genoemd. Het is erop gericht om in gevaarlijke situaties te kunnen vluchten of vlechten, middels het ‘fight or flight‘-mechanisme. Het is belangrijk om het reptielenbrein in veiligheid te brengen, bijvoorbeeld door eerst kennis te maken met een nieuwe groep studenten. Veiligheid is volgens MYOB dan ook van de basisbehoeften van het brein. Pas wanneer het reptielenbrein is veiliggesteld, kun je namelijk doordringen in de hogere lagen van het brein.

Het zoogdierenbrein heeft met de aanwezigheid van de amygdala en de hippocampus een belangrijke functie bij emoties en geheugenopslag. Als je bij een van onze workshops bent geweest, zul je ze wellicht ook nog wel herkennen als de amandel of het zeepaardje (over visualiseren gesproken).

• De amygdala (amandel) is een heel klein belangrijk orgaan; het vormt het emotionele centrum van het brein.
•  De hippocampus (zeepaardje) is betrokken bij de geheugenopslag en zorgt ervoor dat je de details van emotionele gebeurtenissen onthoudt.

Als je geen of de verkeerde aandacht besteedt aan de emoties, zal dit brein ‘blokkeren’ en zal geheugenopslag niet of nauwelijks plaatsvinden. En dat is toch iets wat je niet wilt tijdens je les of het leren. Anderzijds, wanneer je emoties bij je lessen of opvoeding betrekt, zal dit juist zijn vruchten afwerpen. Het verhoogt namelijk de activiteit en zorgt ervoor dat je alerter reageert.

Ten slotte is daar nog het mensenbrein, ook wel de neocortex genoemd. Dit meest geëvolueerde deel van het brein speelt een belangrijke rol bij de hoge cognitieve functies, zoals plannen, organiseren en beredeneren. Wil je echter in dit deel van het brein iets teweeg brengen, zul je eerst het reptielenbrein gerust moeten stellen en vanuit het zoogdierenbrein moeten kijken of er geen emotionele blokkades zijn. Pas dan kun je doordringen tot het mensenbrein.

Wil je meer weten over de toepassing van deze kennis bij het leren of lesgeven? Neem dan vrijblijvend contact met ons op voor een workshop of lezing. Tijdens onze workshops geven wij praktische informatie over de toepassing van deze kennis, afgestemd op jouw voorkeuren .

Referenties:

• Dinteren, R. van. (2014). Brein in onderwijs. Zaltbommel: Thema.
• Dirksen, G. (2014). Breindidactiek. Uitgeverij Synaps
• Jolles, J. (2017). Het tienerbrein. Amsterdam: University Press.
• Vreugdenhil, K. (2014). Breinkennis voor opvoeding en onderwijs. Groningen/Houten: Noordhoff Uitgevers.