Hoe verveling een cadeautje voor je brein kan zijn

Verveel jij je al in deze tijden? Of wordt je to-do-list juist alleen maar langer met klusjes, creatieve dingen en hobby’s die je nog wilt gaan doen deze dagen?  

Het kan voor iedereen verschillend zijn of je juist heerlijk relaxt door deze tijden heen gaat en geniet van het niets doen, of dat je jezelf enorm verveelt.

Van nature vermijden mensen verveling maar al te graag. Zo blijkt uit meerdere studies dat wij bereid zijn wanneer de verveling zo toe slaat, dat we onszelf een pijnlijke schok toedienen puur vanuit verveling (Wilson et al., 2014).
In deze studie werden mensen voor 15 minuten opgesloten zonder externe prikkels (boeken, muziek, telefoon e.d.), nu willen wij deze corona-crisis absoluut niet vergelijken met het letterlijk opsluiten in kleine kamertjes, maar veel binnen blijven kan er voor veel mensen voor zorgen dat de verveling toeslaat.

Wat is verveling dan precies?
We slaan opties en ideeën voor je vrijetijdsbesteding even over, maar gaan eens kijken wat verveling nou precies is.  
Er blijkt geen eenduidige definitie te zijn voor verveling. Wetenschappers omschrijven verveling als een mentale toestand die mensen onaangenaam vinden, waarbij er gebrek is aan (hersen)prikkels en men hunkert naar verlichting (oftewel; hunkert naar prikkels) (Koerth-Baker, 2016).
Een gebrek aan prikkels vinden we niet zo fijn, want ons brein is gek op prikkels. Ons onderbewuste brein neemt zo’n 4 miljoen prikkels per seconde waar. Gelukkig hoeven we deze niet allemaal te verwerken, want anders zou ons brein overbelast raken.
Naast prikkelverwerking reguleert ons brein ook onze emoties (denk aan angst, verdriet en blijdschap). Verveling is volgens Van Tilburg ook een emotie die erg nuttig kan zijn in ons dagelijks leven. Verveling maakt ons alert op de activiteit waar we mee bezig zijn. Voldoet onze activiteit wel aan de hoeveelheid of soort prikkels waar ons brein op dat moment behoefte aan heeft? Wat zijn we eigenlijk aan het doen? Doen we dit uit routine of voltooien we eigenlijk een zinloze taak?
Verveling kan je helpen om er eens over na te denken, ben je echt aan het doen wat je wilt? En dat kan gaan over die ene taak, je werkzaamheden of misschien nog groter hoe je jouw leven op dat moment hebt ingericht (Van Tilburg, 2018).

Wat brengt mij die verveling dan?
Verschillende studies tonen aan dat wanneer mensen een ‘saaie taak’ hebben uitgevoerd en ze daarna worden gevraagd een complexere cognitieve taak uit te voeren, zij aanzienlijk beter scoren op de complexe taak dan de groep die vooraf geen ‘saaie taak’ heeft uitgevoerd (Mann & Cadman, 2014).
Bedenk voor jezelf maar eens wanneer jij (ineens) op de meest goede of creatieve ideeën komt. Waarschijnlijk niet als je jezelf er toe probeert te dwingen achter je boeken, je laptop of tijdens een vergadering, maar juist als je de was staat op te vouwen, een douche neemt of wanneer je letterlijk lekker aan het niksen bent.

Verveling op je werk of in de klas
Met verveling is dus absoluut niets mis. Eerder heb je al kunnen lezen dat je misschien op meer creatieve ideeën komt, of dat je juist beter complexe taken kunt uitvoeren.
Het voortdurend switchen tussen taken (task-switching) houdt ons zelfs tegen om goed geconcentreerd aan een taak te kunnen werken en belemmerd ons om in een flow te komen.

Wat je zelf en met je studenten zou kunnen proberen, wanneer je een instructie wilt geven of geconcentreerd aan een taak wilt werken, zet je mobiele telefoon eens uit of op stil (vermindering van prikkels).
Hebben je studenten of jijzelf een creatieve boost nodig?
Leg eens een opdracht uit aan je studenten waarbij een groot creatief vermogen voor nodig is, laat ze daarna ongeveer 4 / 5 minuten in alle stilte alleen maar luisteren naar hun eigen gedachten in hun hoofd. Geen oogcontact maken met anderen, niet op je laptop of telefoon kijken, gewoon zitten in stilte alleen met je gedachten.
Je zal zien dat er daarna ineens een hele andere creatieve invalshoek benaderd kan worden dan wanneer je de studenten direct aan het werk had gezet. Waarschijnlijk was iedereen in zijn laptop, boek, of telefoon gedoken (lees: prikkels!) en kreeg het creatieve deel van je brein niet even de gelegenheid om zich te vervelen.

Deze blog is geen pleidooi om saaie lange (hoor)colleges of presentaties te gaan geven aan medestudenten of op de werkvloer, omdat dat dat juist goed zou zijn voor het brein. Integendeel! Langdurige verveling kan juist zorgen voor gebrek aan betrokkenheid, motivatie en zelfs afwezigheid in lessen (Saeed & Zyngier, 2012).

So let’s get bored!
MYOB